سنگ های کوچک مثانه ممکن است با علایم و نشانه ای همراه نباشند. با بزرگتر شدن سنگف مخاط دیواره مثانه تحریک می شود و در نتیجه، درد و سوزش ادرار، تکرر و فوریت ادرار و خونی شدن ادرار بروز می کنند.

نشانه های سنگ مثانه

بعضی از افرادی که در مثانه آنها سنگ وجود دارد، هیچ گونه مشکلی ندارند، حتی زمانی که سنگ های آنها بزرگ است. اما اگر سنگ، دیواره مثانه را خراش داده آن را آزرده کند یا مسیر جریان ادرار را مسدود نماید، می تواند موجب ایجاد علائم و نشانه های این بیماری گردد. این علائم عبارتند از:

درد ناحیه پایین شکم 
ادرار دردناک 
تکرر ادرار 
مشکل در دفع ادرار یا قطع شدن و ایجاد وقفه در جریان ادرار 
وجود خون در ادرار 
ادرار تیره رنگ یا ادرار با رنگ تیره غیرطبیعی 
چنانچه سنگ، دهانه خروجی مثانه را مسدود کند، احتباس ادراری یا لاتهاب مثانه(سیستیت) ایجاد می شود.

اندازه سنگ مثانه

اندازه سنگ های مثانه ، غالباً 2 تا 20 میلی متر قطر دارند ولی سنگ های بزرگتر از این اندازه هم دیده شده است. آقایان 3 برابر بیشتر از خانم ها مبتلا به سنگ مثانه می شوند و این سنگها در افراد بالای 45 سال شایع تر هستند.

عوامل ایجادکننده سنگ مثانه

به طور شایع و فراوان وقتی مثانه قادر نباشد ادرار را تخلیه کتد، سنگ مثانه تشکیل می شود. بعضی عفونت ها باعث تشکیل سنگ مثانه می شوند. در بعضی بیماری ها که مثانه را در تخلیه ادرار دچار مشکل می کنند و در نتیجه مثانه ادرار را کامل تخلیه نمی کند، سنگ مثانه تشکیل می شود. اجسام خارجی در مثانه باعث تشکیل سنگ مثانه می شود. برای مثال وقتی سوند فولی خارج می شود ممکن است قسمتی از بالون سوند در مثانه باقی بماند و در آینده هسته اولیه تشکیل سنگ مثانه می شود.

شایع ترین علل تشکیل سنگ مثانه

باقی ماندن ادرار در مثانه در اثر عدم تخلیه ی کامل مثانه( مثلاً به دلیل وجود عفونت یا تومور مثانه) مجب افزایش احتمال تولید سنگ مثانه می شود. بعضی از بیماری ها (مثل نقرس) نیز موجب افزایش مواد زاید ادرار و در نتیجه، بیشتر شدن احتمال سنگ مثانه می شوند.

در زیر به تعدادی از عوامل شایع احتمال ایجاد سنگ مثانه اشاره شده است

بزرگی پروستات

به علت انسداد مجرا، مثانه قادر به تخلیه کامل ادرار نخواهد بود و ادرار زیاد در مثانه می ماند و باعث تشکیل سنگ می شود. 

ضایعات عصبی (مثانه فلج)

در حالت طبیعی وقتی مثانه پراز ادرار می شود، از طریق اعصاب پیام به مغز می رود و مغز دستور تخلیه ادرار را به مثانه می دهد، در حالیکه در مثانه فلج این حالت اتفاق نمی افتد و همیشه در مثانه فلج ادرار باقیمانده بسیارزیاد است و باعث تشکیل سنگ مثانه می شود. اگر این اعصاب در بیماری پارکینسون، ضایعه ای به نخاع شوکی ایجاد کند، مثانه نمی تواند ادرار را تخلیه کند. 

التهاب مثانه

التهاب مثانه با ایجاد عفونت ادراری و همینطور اشعه درمانی لگن منجر به تشکیل ستگ مثانه می شود. 

گذاشتن سوند در مجرا و مثانه

سوند مثانه و وسائلی که برای جلوگیری از حاملگی استفاده می شود ممکن است وارد مثانه و باعث تشکیل سنگ شود.

سنگ های کلیه

سنگ های کلیه و مثانه از نظر ترکیب شیمیایی باهم فرق دارند ولی سنگ های کوچک معمولا از کلیه وارد مثانه شده و دفع می شوند و بندرت باعث تشکیل سنگ می شود.

عوامل خطر

شرایط و موقعیت هایی که احتمال خطر ابتلاء به سنگ های مثانه را افزایش می دهند عبارتند از:

انسداد مجرای خروجی مثانه

انسداد مجرای خروجی مثانه به هر گونه وضعیتی که مانع جریان ادرار از مثانه به سمت مجرای ادراری می شود، اشاره دارد. مجرای ادراری، لوله ای است که ادرار را از بدنتان بیرون می برد. انسداد مجرای خروجی مثانه دلایل متعددی دارد، ولی شایع ترین شکل آن بزرگی پروستات می باشد.

مثانه نوروژنیک

سکته، آسیب طناب نخاعی، بیماری پارکینسون، دیابت، بیرون زدگی دیسک بین مهره ها، و شماری مشکلات دیگر، می توانند به اعصابی که عملکرد مثانه را تحت کنترل و نظارت دارند آسیب برسانند. ممکن است بعضی از افراد با مشکل مثانه نوروژنیک، مشکل بزرگی پروستات و یا سایر انواع انسداد مجرای خروجی مثانه را نیز داشته باشند، که احتمال خطر ابتلاء به سنگ های مثانه را افزایش می دهند.

آزمایش های تشخیصی

مراحل تشخیصی سنگ های مثانه می تواند شامل موارد زیر باشد:

معاینه بدنی

آنالیز ادرار(تجزیه شیمیایی ادرار
سی تی اسکن کامپیوتر اسپیرال (چرخشی)
امواج اولتراسوند(ماوراء صوت)
عکسبرداری به روش اشعه ایکس
تصویربرداری اختصاصی از دستگاه ادراری (پیلوگرام درون وریدی)
شکستن سنگ مثانه
اگر سنگ مثانه با داروهای گیاهی خارج نشود باید روش سیستولایتو لاپاسکی انجام شود . در این روش لوله ی ظریفی وارد مجاری ادراری و مثانه خواهد شد، و بعد از آن پزشک از طریق اولتراسوند یا لیزر به خرد کردن سنگ مثانه و دفع سنگ مثانه می پردازد. قبل انجام این مراحل به شخص بیمار داروی بی حسی یا بیهوشی می دهند تا نیمه پایین بدن بی حس شود.

جراحی برای سنگ مثانه

بعضی از اوقات، سنگ های مثانه ای که بزرگ هستند یا آنقدر سخت هستند که نمی توان آنها را خرد کرد، از طریق انجام عمل جراحی باز خارج می گردند. در این چنین مواردی، پزشک شکاف و بریدگی در مثانه شما ایجاد می کند و سنگ ها را مستقیماً خارج می نماید. ممکن است هر عاملی که علت به وجود آورنده سنگ ها بوده، در همین زمان اصلاح گردد.

درمان دارویی

عموماً سنگ های مثانه باید بیرون آورده شده و از بین بروند. اگرسنگ کوچک باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند هر روز مقادیر زیادی آب، جهت کمک به دفع سنگ از بدن بنوشید. هرچند، چون اغلب سنگ های مثانه به علت عدم توانایی مثانه در تخلیه کامل ادرار به وجود می آیند، عبور و دفع خود به خودی سنگ ها بعید به نظر می رسد. تقریباً در تمامی موارد نیاز به خارج کردن سنگ ها از بدن می باشد.

داروهای طبیعی برای دفع سنگ مثانه و کلیه

سیر
سیر عفونات داخلی را برطرف و التهابات روده را خاموش می کند، اعم از اینکه مزمن باشد یا حاده و سنگ کلیه را از بین می برد.

لیمو

لیمو دارای خواص ادرارآور است و در معالجۀ سنگ کلیه نیز مفید است.

برگ درخت گلابی و پوست سیب درختی

صد گرم از برگ درخت گلابی و پوست سیب درختی را که خشک شده و به اندازه مساوی با یکدیگر مخلوط شده است دم بکنید و بخورید نتایج مفیدی خواهد بخشید.

شلغم
سنگ های کلیه و مثانه را خرد می کند. اگر با دستگاه های آب میوه گیری یا رنده و فشار آب شلغم را بگیرند به علت داشتن ویتامین «آ» و همچنین داشتن گوگرد داروی مؤثری برای سنگ مثانه است.

اشک مو

هنگام بهار وقتی شاخه های زیادی درخت مو را می زنند از مقطع آن مایعی بیرنگ، بی بو، بی طعم خارج می شود که معروف به اشک مو می باشد، کسانی که سنگ کلیه و یا سنگ مثانه دارند هر روز ناشتا یک قاشق قهوه خوری از این مایع را بخورند سنگ کلیه و یا مثانۀ آن ها برطرف خواهد شد.

سیاه دانه

خوردن سیاه دانه با آب و عسل برای سنگ مثانه و کلیه مفید است.

گیاه زبان گنجشک

برای دفع سنگ مثانه می توان از گیاه زبان گنجشک استفاده کرد . به این ترتیب که برگ زبان گنجشک را دم کنید و به حالت یک نوشیدنی مدام آن را میل کنید. همچنین میتوان دم کرده زبان گنشجک با گیاه پنیرک و عسل را دایما میل کرد. این نوشیدنی نیز در دفع سنگ مثانه و سنگ کلیه موثر است.