دوراندیش باشید
معمولا پزشكان توصیه می‌كنند بارداری ناگهان و بی‌برنامه نباشد و از چند ماه قبل برای آن برنامه‌ریزی شود. از تغذیه صحیح و خوردن مكمل‌های غذایی گرفته تا درمان بیماری‌های احتمالی. مراجعه به دندان‌پزشك هم باید در همین برنامه‌ریزی قرار بگیرد. مهم نیست مشكل دندانی دارید و احساس درد می‌كنید یا نه، همین كه تصمیم به بارداری گرفتید باید سراغ دندانپزشك‌تان بروید تا همه دندان‌های‌تان را معاینه كند و پوسیدگی‌ها ترمیم شود. گاهی ممكن است یك پوسیدگی سطحی وجود داشته باشد و هیچ درد یا آزاری از آن احساس نكنید ولی همین مشكل كوچك در دوران بارداری می‌تواند به دردی غیرقابل تحمل تبدیل شود و امان‌تان را ببرد.

مشكلاتی كه ناگزیر است
زمان بارداری بعضی از مشكلات خواه نا‌خواه برای دهان و دندان‌ها به وجود می‌آید كه بخشی از آن به دلیل تغییرات هورمونی است. از آغاز دوران بارداری سطح بعضی هورمون‌ها در بدن تغییر می‌كند و همین تغییرات هورمونی باعث پرخونی در رگ‌ها می‌شود. لثه‌های پرخون یكی از مشكلاتی است كه زنان در دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند.

در این زمان لثه‌ها حساس است و خیلی زود دچار خونریزی می‌شود. البته پرخونی لثه در دوران بارداری یك مشكل طبیعی است ولی التهاب لثه می‌تواند باعث حساسیت لثه‌ها و دردناك شدن آن‌ها  شود و بنابراین خانم‌های باردار با ملایمت مسواك بزنند یا از نخ كشیدن دندان‌ها امتناع كنند كه عواقب آن باقی ماندن ذرات غذا لا‌به‌لای دندان‌ها و پوسیدگی تدریجی دندان‌ها در قسمت‌های پایینی است. از سوی دیگر در دوران بارداری بخشی از مواد معدنی برای رشد جنین مصرف می‌شود و كمبود مواد معدنی برای مادر را در پی دارد. البته پرخونی بدن هم به كاهش غلظت مواد معدنی كمك می‌كند. كمبود كلسیم، فسفر و فلوراید می‌تواند روند پوسیدگی دندان‌ها را سرعت ببخشد و برای مادری كه دندان‌های سالمی ندارد، دردسرساز شود. 

ءءءدندان درد در دوران بارداریءءء

بهداشت مضاعف لازم است
با توجه به شرایط خاص دوران بارداری كه دندان‌ها بیش از قبل مستعد پوسیدگی هستند باید مادر مراقبت ویژه از دندان‌ها داشته باشد. مسواك زدن و نخ كشیدن دندان‌ها بعد از هر وعده غذایی اگرچه در هر شرایطی مهم است ولی در دوران بارداری اهمیت بیشتری پیدا می‌كند و باید با دقت بیشتری انجام شود. استفاده از دهان‌شویه هم برای زنان باردار ضروری است. البته محلول‌های دهان‌شویه‌ای كه مخصوص دوران بارداری باشد وجود ندارد ولی دهان‌شویه‌های معمول كه در شرایط عادی توصیه می‌شوند، برای این دوران هم مناسب است. فقط باید دقت شود دهان‌شویه‌ای كه انتخاب می‌شود غیرالكلی باشد.

توصیه به مادران باردار این است كه بعد از هر مسواك زدن و به خصوص شب‌ها قبل از خواب حتما از دهان‌شویه استفاده كنند. یكی دیگر از مشكلاتی كه در دوران بارداری خانم‌ها با آن درگیر می‌شوند بوی بد دهان است كه آن هم غیرطبیعی نیست ولی با استفاده منظم از مسواك، نخ دندان و دهان‌شویه می‌توان این مشكل را برطرف كرد. التهاب و پرخونی لثه‌ها گاهی تا دوران شیردهی هم ادامه دارد. این التهاب نیازی به درمان ندارد و خود به خود برطرف می‌شود ولی پوسیدگی دندان‌ها را سرعت می‌بخشد.

3 ماهه‌های خطرناك
3 ماه اول بارداری، 3 ماه خطرناكی است و عملیات ترمیمی یا كشیدن دندان می‌تواند به جنین آسیب وارد كند. مواد بی‌حسی از یك سو و استرس دندان‌پزشكی از  سوی دیگر سلامت جنین را به خطر می‌اندازد. معمولا نشستن روی یونیت دندان‌پزشكی و قرار گرفتن در آن شرایط به خودی خود اضطراب‌زاست و در دوران بارداری این اضطراب بیشتر خواهد بود. در 3 ماه اول استرس برای جنین خیلی مضر است و به همین دلیل دندان‌پزشك سعی می‌كند كاری روی دندان انجام ندهد.

3 ماه آخر هم 3 ماه خطرناكی محسوب می‌شود، چون اضطراب در این ماه‌ها می‌تواند زایمان زودرس در پی داشته باشد. 3 ماه میانی بارداری جنین در رحم محكم‌تر شده و نسبت به ماه‌های دیگر كم‌خطرتر است ولی باز هم هر كاری باید با احتیاط انجام شود. البته طبیعی‌ است كه در طول دوران بارداری احتمال دندان‌درد شدید برای هر كسی می‌تواند وجود داشته باشد و اگر پیش بیاید قابل تحمل نیست. در چنین شرایطی بهترین راه‌حل مراجعه به دندا‌نپزشك است.

معمولا در این مواقع اگر درد شدید باشد با مشورت دكتر متخصص زنان استامینوفن ساده تجویز می‌شود و روی دندان پانسمان قرار داده می‌شود تا درد آن آرام شود. به این ترتیب مادر می‌تواند تا پایان دوران بارداری با دندان پوسیده مدارا كند و بعد از زایمان درمان ترمیمی را آغاز كند. البته در بعضی مواقع كه دندان‌درد شدید است و عصب دندان آسیب دیده درمان‌های خاص و محافظه‌كارانه‌ای انجام می‌شود و عصب را نیمه از بین می‌برند تا درد آرام شود. اگر دندان‌پزشك مجبور به استفاده از مواد بی‌حس‌كننده باشد از موادی استفاده می‌شود كه حاوی لیدوكائین ساده است و اپی‌نفرین ندارد، چون اپی‌نفرین با انقباضاتی كه ایجاد می‌كند، مشكل‌ساز خواهد شد.   

مراقبت از دندان با سبزیجات
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. معمولا در دوران بارداری پزشك زنان توصیه‌های لازم را به مادر می‌كند تا كمبود مواد معدنی جبران و استحكام دندان‌ها حفظ شود. در این دوران بیشتر پزشكان با توجه به وضعیت مادر مصرف كلسیم و ویتامین C را توصیه می‌كنند و مادران نباید در مصرف این داروها سهل‌انگاری كنند، چون علاوه بر سلامت و رشد نوزاد سلامت دندان‌ها هم به این موضوع وابسته است.

در كنار مصرف قرص‌های ویتامین و مواد معدنی تغذیه مناسب هم اهمیت ویژه‌ای دارد. زنان باردار باید مواد غذایی سرشار از كلسیم را بشناسند و در رژیم غذایی‌شان بگنجانند. كرفس، هویج و كلم –به خصوص كلم بروكلی- منابع خوبی برای كلسیم هستند. چغندر قرمز هم كلسیم قابل توجهی دارد و معمولا خوردن لبو توصیه می‌شود. در كل سبزی‌هایی كه ساقه زیرزمینی دارند و ساقه آن‌ها مصرف می‌شود مواد معدنی بیشتری از خاك جذب می‌كنند و منابع بهتری برای جبران كمبودهای دوران بارداری هستند.

خوددرمانی ممنوع
بعضی‌ها فكر می‌كنند داروهای گیاهی هیچ ضرری ندارند. گرچه این داروها نسبت به داروهای شیمیایی كم‌عارضه‌تر هستند ولی نمی‌توان مطمئن بود كه هیچ ضرری نداشته باشند. مثلا گل میخك كه برای تسكین درد دندان توصیه می‌شود به دلیل داشتن ماده شیمیایی اوژنول می‌تواند تحریك‌كننده باشد. اسپری‌های بی‌حس‌كننده خانگی هم معمولا الكل دارند و می‌توانند برای مادر و جنین خطر ایجاد كنند. بهتر است زنان باردار سراغ این روش‌ها نروند و در صورت بروز دندان‌درد به دندان‌پزشك مراجعه كنند.

مواردی پیش آمده كه مادر چون فكر می‌كند در این شرایط دندان‌پزشك هیچ كاری نمی‌تواند برای او انجام دهد به درمان‌های خانگی آسیب‌رسان رو می‌آورد و دندانی كه با یك پانسمان ساده می‌توان تا پایان بارداری حفظش كرد و بعد به ترمیم آن پرداخت به حدی می‌رسد كه دندان‌پزشك مجبور می‌شود پس از زایمان آن را بكشد. گاهی پرخونی لثه‌ها در دوران بارداری باعث می‌شود یك پوسیدگی سطحی با درد شدید بروز كند ولی دندان‌پزشك می‌داند با چه روشی درد را تسكین دهد تا دندان در شرایط مساعدی قرار بگیرد. توصیه می‌شود خانم‌های باردار در صورت بروز دندان‌درد زمان را از دست ندهند و سریع‌تر به دندان‌پزشك مراجعه كنند تا قبل از عمیق شدن پوسیدگی بتوان كاری انجام داد...!!

منبع land4fun