این شهرستان در دامنه کوه های الاداغ و جنوب غرب کوه شاه جهان قرار گرفته است از شمال به ششهرستان های بجنورد و شیروان و از جنوب و جنوب غربی به شهرستان سبزوار ، از مشرق به شهرستان قوچان و بخش سر ولایت نیشابور و از غرب به شهرستان بجنور محدود است .
ارتفاع ان در بلند ترین نقطه 3022 متر (قله شاه جهان) و در پست ترین نقطه 1000 متر (خروجی دشت ، ابادی سرچشمه ) از سطح دریا می باشد . مرکز شهرستان اسفراین شهر اسفراین است که در 57 درجه و 30 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 40 دقیقه عرض شمالی واقع شده و بر سر راه بجنورد و سبزوار قرار گرفته است و ار تفاع ان از سطح دریا 1260 متر می باشد.
به طور کلی منبع تامین کننده اب های ناحیه اسفراین بارندگی است و به ویژه از ذوب برف دامنه های جنوبی ارتفاعات الاداغ و شاه جهان ناشی می شود . با توجه به ویژگی بارش ها ، اب های جاری غالبا به صورت سیلاب های فصلی و اتفاقی ظاهر می شوندشبکه های دائمی به قسمت های شمالی دشت محدود می شود و فقط رودخانه بیدواز و رویین دارای جریان همیشگی هستند .
رودخانه بیدواز از شمال به جنوب شهر اسفراین را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می کند. انشعابات این رو دخانه زمین های زیادی را در شرق و غرب و شمال و جنوب شهر مشروب می سازد . در نوار شمالی شهرستان دره های سر سبز ، زیبایی خاصیبه طبیعت شهرستان اسفراین داده است که مرکز پرورش درسختان سیب و گلابی ، زرد الو ، هلو ، بادام ، البالو ، گیلاس ، گردو ، انگور و توت است.
مردم روستا ها علاوه بر پرورش درختان و و ایجاد باغ های میوه به روش زنبور عسل ، کرم ابریشم و دامداری نیز مشغولند . در کوهپایه ها به علت بارندگی در فصول مختلف سال محصولات دیم کشت می شود . کشاورزی در دشت از رونق خوبی برخور دار استکه به صورت ابی کشت می شود .
محصولات زراعی شامل جو ، گندم ، زیره ، پنبه ، چغندر قند و صیفی جات است.
از کل جمعیت 123144 نفری شهرستان ها در سال 1385 ، 53123 نفر ساکن شهر اسفراین و 70012 نفر در بخش صفی اباد و روستا ها زندگی می کرده اند . تراکم نسبی جمعیت از 24/2 در صد سال 1375 به 25/1 در صد در سال 1385 رسیده است

منبع : اسفراین