شاتره از زمان عهد عتيق شناخته شده و در کتاب هاي "خواص گياهان" مربوط به قرون وسطي توصيف شده است. اين گياه در طب سنتي، براي درمان اگزما و بيماري هاي ديگر پوستي به کار مي رفته است، هم چنين به عنوان ملين و مدر مصرف مي شده است. در دهه گذشته، اين گياه دوباره مورد توجه قرار گرفت، زيرا بنا به گزارشاتي، به احتمال زياد عصاره آن در بهبودي بيماري هاي قلبي- عروقي و دستگاه کبدي صفراوي موثر است.
-منبع جغرافيايي
اين گياه بومي اروپا و آسياست. در کنار جاده ها به عنوان علف هرز مزارع مي رويد و بيشتر توسط کشورهاي شرقي اروپا صادر مي شود.
-ترکيبات مهم
قسمت هوايي گياه حاوي حدود يک درصد آلکالوئيد است. بيش از 30 عدد آن ها تعيين فرمول شده اند. اکثر اين الکالوئيدها از مشتقات بنزيل ايزوکنيولين هستند.
مهم ترين اين آلکالوئيدها شامل فومارين(پروتوپين)، فوماري لين و سيناکتين هستند. از ديگر ترکيبات شاتره مي توان فلاوونوئيدها، اسيدهاي گياهي به ويژه اسيد فوماريک و موسيلاژ را نام برد.
ختمی، گیاهی است علفی، پایا به ارتفاع تا 5/1 متر و پوشیده از کرک. برگ های این گیاه با پهنک بزرگ و شامل 5-3 لب دندانه دار است. ختمی گل هایی به رنگ سفید مایل به گلی یا ارغوانی دارد که در قسمت های انتهایی ساقه اکثرا به صورت 3 تایی دیده می شوند. قسمت مورد استفاده ی ختمی گل، ریشه و برگ آن است.ختمی، ضددرد، ضدباکتری، ضدسم، ضد التهاب، ضدسرفه، ضدعفونی کننده، ضداحتقان، ضد کرم، ادرارآور، خلط آور، کاهشدهنده ی قند خون، محرک سیستم ایمنی بدن، ملین و مسهل است. ریشه ی ختمی
ریشه ی ختمی به عنوان منبع مهم موسیلاژ بیش از دو هزار سال است که برای درمان گلودرد، سرفه و ناراحتی های معده و به طور موضعی جهت التیام زخم، کاربرد دارد. این موسیلاژ، در تهیه پمادهایی که برای تسکین پوست های ترک خورده تجویز می شود و همچنین به میزان کم (20 ppm)، جهت شکل ظاهری و حجیم کردن غذا مصرف می شود.
شوید (Dill) گیاهی است یک ساله به ارتفاع 30 سانتی متر تا یک متر(گاهی بیشتر) و دارای ریشه راست، مخروطی شکل و به رنگ سفید است. طول ریشه متغیر و بین 10 تا 30 سانتی متر می باشد. ساقه آن منشعب استوانه ای بی کُرک، دارای خطوط طولی و در محل گره ها کمی فرو رفته است.
برگ های تازه و خشک شده این گیاه مانند زیره سیاه ، معطر می باشند و برای طعم دهی در خیلی از غذاها به کار برده می شوند.
زمان و نحوه کاشت شوید به چگونگی استفاده از اجزای گیاه(بذر یا پیکر رویشی) بستگی دارد.
اگر هدف از کاشت، تهیه بذر و استخراج اسانس از پیکر رویشی گیاه باشد، زمان مناسب برای کاشت شوید اوایل بهار(اواخر اسفند) می باشد. ولی اگر هدف از کاشت شوید، استفاده به عنوان ادویه و سبزی باشد، از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت زمان مناسب کاشت گیاه می باشد. کاشت این گیاه بسیار راحت می باشد، به همین دلیل این گیاه برای کسانی که برای اولین بار می خواهند گیاهی را بکارند، بسیار مناسب است.
مصرف خوراکی آویشن دارای اثر خلط آور و ضد سرفهی خوبی میباشد. به همین دلیل محصولات زیاد به ویژه به صورت شربت از آن تهیه شده است.
آویشن
آویشن گیاهی است علفی، دارای شاخههای زیاد و چوبی به ارتفاع تا 30 سانتی متر که در نواحی کوهستانی در بین تخته سنگ و به ویژه در کشورهای اروپایی میروید.
ساقههای آویشن پوشیده از کرک و برگهای کوچک زیادی است. برگهای آن کوچک، لوزی شکل، نوک تیز و به صورت متقابل، بر روی ساقه قرار دارند. این برگها به رنگ خاکستری روشن و با بوی بسیار نافذ است و دارای دم برگهای کوچکی نیز میباشد.
گلها کوچک، گلی رنگ و یا سفید و به صورت مجتمع در انتهای ساقه قرار گرفتهاند.
قسمت مورد استفادهی گیاه، گل و به ویژه برگهای آن است. این گیاه، به طور محدود و برای تهیهی داروها، در ایران کشت میگردد.
نعنا یا نعناع گیاهی است از تیره دو لپه ای های پیوسته گلبرگ كه سردسته تیره نعناعیان می باشد و جز سبزی های خوراكی است. از محل گره های ساقه، ریشه هایی خارج می شوند كه ساقه جدید را درست می كنند. بنابراین اگر شما فقط یك ساقه نعناع در باغچه خود بكارید، به زودی تمام باغچه شما پر از نعناع می شود. به همین دلیل در فارسی به آن هزارپا می گویند.
نعنایی كه به عنوان سبزی خوردن مصرف می كنیم، با نعنایی كه به صورت خودرو در كوه می روید متفاوت است. البته از نظر شكل ظاهری، بو، طعم و مزه تقریباً شبیه به هم هستند، ولی از نظر اثرات درمانی، نعنای كوهی قوی تر است.
البته خوردن نعنایی كه پرورش داده می شود و به عنوان سبزی خوردن مورد استفاده قرار می گیرد، با غذای روزانه، مخصوصا ناهار توصیه می شود.
اسطوخودوس گیاهی است خودرو که آرامبخش است و برای درمان انواع سردردها، رفع بیخوابی و... موثر است.
اسطوخودوس، گیاهی است چندین ساله به ارتفاع حدود نیم متر با برگهای متقابل، باریک، دراز، سبز رنگ و پوشیده از گلهای سفید پنبهای است. گلهای آن به رنگ بنفش و به صورت سنبله میباشد.
اسطوخودوس در بیشتر نقاط دنیا به صورت خودرو میروید و بسته به شرایط محیط و خاک به انواع مختلف ظاهر میشود.
قسمت مورد استفاده این گیاه، گلها و سر شاخههای گلدار آن است.
اولین و دمدستترین گیاهی که در هر خانه پیدا میشود، نعناع است که میشود معجونی مخصوص سرماخوردگیهای زمستانی از آن تهیه کرد.
این روزها آنقدر از عوارض رنگارنگ داروهای شیمیایی میشنویم که دیگر رغبتی برای مصرفشان نمانده و افراد سعی میکنند از جایگزینهای گیاهی استفاده کنند. تب مصرف دمنوشهای گیاهی هم دیگر حسابی گل کرده و بازار هم که پر شده از دمنوشهای حاضر و آماده که هر روز یک مدل با یک عطر و طعم جدید جوابگوی هر طبع و ذائقهای است. به همین خاطر در ادامه دکتر علیرضا عباسیان، متخصص طب سنتی چند دمنوش ساده و ترکیبی به شما معرفی خواهد کرد که به سادگی میتوانید در خانه تهیه کنید و از خواص بیشمارشان لذت ببرید.
خرما دارای خواص بسیار زیادی از جمله بازگشت انرژی و جوانی از دست رفته است که در قرآن و دیگر کتاب های مقدس نیز به خواص این میوه شفابخش اشاره ویژه شده است.این روزها مناطق جنوبی و شرقی استان درگیر برداشت محصول خرمای خود هستند و این محصول دارای خواص بسیار زیادی از جمله بازگشت انرژی و جوانی از دست رفته است.درخت خرما خواص بی شماری دارد و می توان گفت که از تمام قسمت های این درخت می توان استفاده کرد و یک ضرب المثل عربی می گوید که خواص درخت خرما به اندازه روزهای سال است.
پیازچه در اغلب موارد برای بهبود طعم و مزه ی غذاها به کار برده می شود. اما علاوه بر این که این گیاه بسیار خوش مزه و خوش طعم است، دارای فواید تغذیه ای زیادی نیز می باشد.قابلیت استفاده ی خام به عنوان سبزی یا یکی از اجزای سالاد را دارد که بیشتر در آمریکای شمالی می باشد، اما در آسیای شرقی بیشتر به صورت پخته یا سرخ شده مصرف می گردد.
پیازچه مانند سیر و تره فرنگی عضوی از خانواده Allium محسوب می شوند و پیاز آن قبل از این که به طور کامل رسیده شود از زمین چیده می شود.
بسته به موقعیت جغرافیایی که پیازچه در آن به وجود آمده و رشد کرده است اسامی متفاوتی برای آن برشمرده اند که عبارت هستند از Scallion, Spring onion, green onion و….